در دنیای خیاطی، دوخت و سردوز از جمله مفاهیمی هستند که در تولید لباس‌ها به کار می‌روند و تأثیر چشمگیری بر نهایی شدن محصول دارند. این دو مفهوم، به دو روش مختلف در اتصال قطعات پارچه و ایجاد دوخت در لباس‌ها اشاره دارند، و به هر کدام از آن‌ها تکنیک‌ها و خصوصیات خاصی اختصاص یافته است. با توجه به این که بسیاری از افراد تازه‌کار پس از مواجهه با این دو مفهوم دچار سردرگمی می‌شوند، در این مقاله تصمیم گرفتیم به بررسی و توضیح تفاوت‌ها و ویژگی‌های چرخ سردوز و میان دوز بپردازیم.
این دو روش دوخت، علاوه بر اثرات ظاهری که در ظاهر لباس به وجود می‌آورند، تأثیراتی هم بر راحتی و استحکام نهایی محصول دارند که از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
چرخ خیاطی سردوز چیست؟
چرخ خیاطی سردوز همانطور که از نامش پیداست، چرخ خیاطی‌ست که بخشی از دوخت یا پارچه را نهان می‌کند.دستگاه سردوز ممکن است به نام‌های مختلفی از جمله چرخ خیاطی لاکراند؛ دستگاه لبه؛ دستگاه سرجر و یا دستگاه اوورلاک نامیده‌شود که عمدتا برای مقابله با لبه‌های ناهموار پارچه استفاده می‌شود.
این چرخ سردوز یکی از پرکاربردترین چرخ‌های خیاطی است که برای دوخت لبه‌های پارچه استفاده می‌شود. این چرخ دوختی محکم و ظریف ایجاد کرده و از ریش‌ریش شدن لبه‌های پارچه جلوگیری می‌کند. چرخ سردوز برای دوخت انواع پارچه‌ها از جمله پارچه‌های ظریف و حساس مناسب است.
چزخ میاندوز چیست؟
چرخ میاندوز یا زیگزاگ یکی دیگر از چرخ‌های خیاطی پرکاربرد است که برای دوخت انواع پارچه‌ها از جمله پارچه‌های بافتنی استفاده می‌شود. این چرخ دوختی محکم و انعطاف‌پذیر ایجاد می‌کند و از پاره شدن پارچه‌های کشسان جلوگیری می‌کند. چرخ میاندوز برای دوخت لباس‌های ورزشی، لباس‌های راحتی و لباس‌های بچه‌گانه بسیار مناسب است.
چرخ خیاطی میاندوز همچنین برای پارچه‌های بافتنی انعطاف‌پذیر مانند سرآستین و پایین لباس و همچنین به جهت صاف کردن لبه‌های پارچه نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
تفاوت‌های اصلی چرخ سردوز و میاندوز
بسیاری از افراد تازه‌کار با ورود به دنیای پارچه و خیاطی با سوالات متعددی در حوزه چرخ خیاطی صنعتی و خانگی مواجه می‌شوند که یکی از آن‌ها تفاوت میان چرخ سردوز و میاندوز است. این در حالی است که بسیاری از خریداران نه نتها تفاوت بین چرخ سردوز و میاندوز را نمی‌دانند بلکه در انتخاب بین چرخ‌های سه نخ، چهارنخ یا پنج نخ نیز سردرگم می‌شوند. در همین راستا در ادامه، اصلی‌ترین تفاوت‌های این دو دستگاه را به شما عزیزان معرفی می‌کنیم:
نوع دوخت
مهم‌ترین تفاوت چرخ سردوز و میاندوز نوع دوخت آن‌ها است. چرخ سردوز دوختی زیگزاگ ایجاد می‌کند که در دو طرف پارچه قرار می‌گیرد. در مقابل، چرخ میاندوز دوختی زنجیری ایجاد می‌کند که در وسط پارچه قرار می‌گیرد.
چرخ خیاطی سردوز به 3 نخ، 4 نخ و 5 نخ تقسیم می شود، یعنی زمانی که با استفاده از پوشش دهی چند نخ دوخت انجام می‌شود که به شرح زیر است:
سه نخ: بطور عمومی برای پارچه‌های معمولی بصورت دوخت زیر و رو انجام می‌شود.
چهار نخ: بطور کلی برای پارچه‌های بافته شده انجام می‌شود که دوخت و سردوزی همزمان انجام می‌شوند. مثلا دوخت تی‌شرت
پنج نخ: کارخانجات تولیدی برای راندمان بهتر در تولید ازین مدل استفاده می‌کنند چرا که در این مدل بخیه و روکش در یک زمان کامل می‌شوند اما می‌شود بدون از بین رفتن روکش بخیه‌ها را جدا کرد؛ به این ترتیب که از روی کار دوخت که به شکل یک خط مستقیم دیده می‌شود و از زیر کار بصورت زنجیری امکان جدا شدن از یکدیگر بدون اسیب به بخیه را دارند این در صورتی‌ست که بطور تصادفی نخ یا پارچه در زمان دوخت کشیده شوند؛ می توانید پارچه را در امتداد نخ بکشید و بخیه را آزاد کنید.
کاربرد
چرخ سردوز برای دوخت لبه‌های پارچه استفاده می‌شود. این چرخ برای دوخت انواع پارچه‌ها، از جمله پارچه‌های ظریف و حساس، مناسب است. اما، چرخ میاندوز برای دوخت انواع پارچه‌ها، از جمله پارچه‌های بافتنی، استفاده می‌شود.
به طور خلاصه کاربردهای چرخ سردوز عبارت‌اند از:
- دوخت لبه‌های پارچه‌های ظریف و حساس، مانند پارچه‌های ابریشمی و حریر
- دوخت لبه‌های پارچه‌های تزئینی، مانند پارچه‌های گلدار و طرح‌دار
- دوخت لبه‌های پارچه‌های ضخیم، مانند پارچه‌های جین و چرم
کاربردهای چرخ میاندوز نیز عبارت‌اند از:
- دوخت انواع پارچه‌های بافتنی، مانند پارچه‌های تریکو، کشی و اسپندکسدوخت سرآستین، پایین لباس و سایر قسمت‌های کشی لباس
- دوخت سجاف لباس
- دوخت تزئینات روی لباس
مزایا و معایب چرخ سردوز و میان دوز
طبیعتا تمام ابزارها و دستگاه‌ها نظیر چرخ صنعتی راسته دوز در کنار مزایایی که دارند، دارای معایبی نیز هستند. این موضوع برای چرخ‌های سردوز و میاندوز نیز صدق می‌کند که در ادامه هر یک را بررسی می‌کنیم.
مزایا و معایب چرخ سردوز
مزایا:
- دوخت لبه پارچه
- استحکام دوخت
- مناسب برای انواع پارچه‌ها
- قیمت مناسب
معایب:
- فقط برای دوخت لبه پارچه کاربرد دارد
- دوخت ممکن است نامرتب باشد
مزایا و معایب چرخ میان دوز
مزایا:
- دوخت تمیز و مرتب
- مناسب برای انواع پارچه‌ها
- کاربردهای متنوع
معایب:
- قیمت بالاتر
- نیاز به مهارت بیشتر
در مجموع، چرخ سردوز برای دوخت لبه پارچه و چرخ میان دوز برای دوخت انواع پارچه‌ها کاربرد دارد. چرخ میان دوز دوختی تمیزتر و مرتب‌تر ایجاد می‌کند، اما قیمت بالاتری داشته و نیاز به مهارت بیشتری دارد.
تفاوت قیمت چرخ سردوز و میان دوز
در حالت کلی، چرخ سردوز نسبت به چرخ میان دوز ارزان‌تر است. قیمت چرخ سردوز بسته به برند، مدل، امکانات و کیفیت آن از حدود 500 هزار تومان تا 2 میلیون تومان متغیر است. قیمت چرخ میان دوز نیز بسته به برند، مدل، امکانات و کیفیت آن از حدود 1 میلیون تومان تا 5 میلیون تومان متغیر است.
در برخی موارد، چرخ سردوز و میان دوز با قیمتی مشابه نیز در بازار یافت می‌شود. این امر به عوامل مختلفی از جمله برند، مدل و امکانات چرخ خیاطی بستگی دارد.
در مجموع، می‌توان گفت که تفاوت قیمت چرخ سردوز و میان دوز، به دلیل تفاوت در کاربرد، امکانات و کیفیت این دو نوع چرخ خیاطی است. چرخ سردوز برای دوخت لبه پارچه کاربرد دارد و قیمتی مناسب دارد. مثلا، قیمت چرخ خیاطی سردوز پنج نخ در بازه 1 الی 5 میلیون تومان است.
چرخ میان دوز برای دوخت انواع پارچه‌ها کاربرد دارد و دوختی تمیزتر و مرتب‌تر ایجاد می‌کند، اما قیمت بالاتری دارد.
سخن پایانی
تفاوت‌ها و نکاتی که در مورد چرخ سردوز و میان دوز بررسی کردیم، حاکی از اهمیت و تأثیر این دو روش در صنعت پوشاک است. هرکدام از این تکنیک‌ها، با خصوصیات منحصر به فرد خود، به بهبود استحکام، زیبایی و ساختار نهایی لباس‌ها کمک می‌کنند. انتخاب بین چرخ سردوز و میان دوز نه تنها وابسته به نوع پروژه و مواد استفاده شده، بلکه به دانش فرد در زمینه دوخت و شناخت نیازهای بازار نیز بستگی دارد. امیدواریم که این توضیحات به افراد علاقه‌مند به این حوزه کمک کند تا در انتخاب دستگاه‌های مورد نظر برای تولید لباس‌های متنوع و با کیفیت هوشیار عمل کنند.
