مقدمهای بر تاریخچه گلدوزی
تاریخچه گلدوزی تقریباً مترادف با تاریخ بشریت است. دانشمندان منشاء آن را تا دوران کرومانیون (30000 سال قبل از میلاد مسیح) ردیابی کردهاند. باستانشناسان بقایای فسیلشده از لباسها، کفشها و کلاههای تزئینشده را پیدا کردهاند که همگی با دست دوخته شده و به نوعی گلدوزی محسوب میشود. ما امروز قصد داریم تاریخ گلدوزی را با تاکید بر کاربردهای مرسوم آن توضیح دهیم. پس با ما همراه باشید.
اعتقاد بر این است که گلدوزی و سایر هنرهای مربوط به الیاف و سوزندوزی از شرق و خاورمیانه سرچشمه میگیرند. انسان اولیه، به سرعت دریافت که بخیههایی که برای اتصال پوست حیوانات به هم استفاده میشود میتواند برای تزیین نیز به کار برود. تاریخ ثبتشده، مجسمهها، نقاشیها و گلدانهایی که ساکنان تمدنهای مختلف باستانی را به تصویر میکشند، افرادی را نشان میدهند که لباسهای نخدوزیشده به تن دارند.
گلدوزی چیست؟
گلدوزی امروزه دارای کاربردهای مدرنی از جمله تک نگاری است. افراد از گلدوزی استفاده میکنند تا حس خوبی در مقابل استفاده از لباس، حوله و حتی دمپایی خود داشته باشند. بهویژه زمانی که قصد دارند هدایایی سفارشی به عزیزان خود ارائه دهند یا ظرافتی را به لوازم جانبی منزل اضافه کنند.
در اینجا قبل از پرداختن به تاریخچه گلدوزی، به این سوال که گلدوزی چیست پاسخ میدهیم. تعریف گلدوزی بسیار ساده است. گلدوزی هم هنر و هم علم است. هنر تزئین پارچه با نخ در حالی که از سوزن برای انجام آنها استفاده میشود. پس هر پارچهای که با نخ و به کمک سوزن تزئین شود نمایی از هنر گلدوزی را به نمایش میگذارد.
تاریخچه گلدوزی به زمان دوران باستان میرسد
به گفته کارشناسان، صنعت گلدوزی در شرق و خاورمیانه آغاز شد. در ابتدا انسان اولیه تکههای پوست حیوانات را به هم پیوند میزد تا لباس بسازد. با این حال، اجداد ما، همانقدر که ابتدایی بودند، از سوزنها و نخهای اولیهشان برای تزیین لباسهایشان استفاده میکردند. زیرا نیاز، احترام و اشتیاق به زیبایی به قدمت خلقت انسان بازمیگردد. بسیاری از آثار باستانی (گلدانها، حکاکیها و نقاشیها) که از دوران اولیه بشریت سرچشمه میگیرند و از گهوارههای مسکونی تمدنهای باستانی جمعآوری شدهاند، افرادی را نشان میدهند که لباسهایی با گلدوزیهای دستدوزی بر تن دارند.
در 5000 سال قبل از میلاد مسیح در سیبری، باستانشناسان پوست حیواناتی را یافتند که صدفهایی روی آن دوخته شده بود. بیشتر بخیهها کاملا استادانه بود. صدفها سوراخهای کوچکی داشتند که با دقت سوراخ شده بودند. علاوه بر این، پوستهها الگوهای شفاف و طرحهای تزئینی را برای تزیین پوست ایجاد میکردند. ایده اضافه کردن عناصر اضافی به گلدوزی بسیار سریع گسترش یافت.
بنابراین جای تعجبی وجود ندارد که در حدود 3500 سال قبل از میلاد مسیح، در چین باستان، گلدوزیهای لباس شامل نخهای ابریشمی، سنگ، مهره و مروارید واقعی بود. با توجه به تاریخچه گلدوزی که از روی تصاویر، گلدانها و حکاکیها مشخص است، چینیها در قرن پنجم تا سوم قبل از میلاد از دوخت زنجیرهای با نخهای ابریشمی استفاده میکردند. آنها علاقه زیادی به زینت دادن به لباسهای خود داشتهاند.
در این مرحله به جرات میتوان گفت که گلدوزی شکلی از یک هنر حیلهگرانه و توسعهیافته است. این هنر در سوابق تاریخی تمام تمدنهای باستانی وجود دارد. با گذشت زمان، گلدوزی پیچیدهتر شد و در زندگی مردم حضور پیدا کرد.
اولین گلدوزی را چه کسی انجام داد؟
شواهدی مبنی بر استفاده از گلدوزی در مصر باستان وجود دارد، زیرا یقه لباسی که متعلق به پادشاه توت عنخ آمون است و همراه با او دفن شده است نشانههایی از گلدوزی دارد. این لباس در سال 1024 قبل از میلاد یافت شده است. با این حال، گلدوزی میتواند قدمت بیشتری داشته باشد. در چین میتوان قدیمیترین مدرک برای اثبات وجود این هنر در دنیا را دید.
حقیقت امر این است که تاریخچه گلدوزی به 3000 سال قبل از میلاد مسیح بازمیگردد و قطعات و طرحهای مربوط به این دوره هنوز هم موجود است. در تکنیکهای چینی از رشتههای ظریف نخ ابریشم استفاده میشود، پارچهای که امروزه هنوز هم رایج است
